...D...
DADI – daye
DAĞ BOĞAZI – dere
DAĞCI – alpinist
DAĞILIM – paylanma, bölüşdürme; milli gelir dağılımı – milli gelirin bölünmesi
DAHİLİYECİ – daxili xestelikler üzre mütexessis, terapevt
DAHILİYE KOĞUŞU – daxili xestelikler şöbesi
DAKTİLO – 1) makinaçı; 2) maşında yazma; 3) yazı makinası
DAL – 1) budaq, şax; 2) sahe, bölme; sanayi dalı – senaye sahesi
DALYA – georgin
DALKAVUK(-ğu) – yaltaq
AMAT(-dı) – küreken
DAMITIK: damıtık su – distille olunmuş su
DAMLALIK(-ğı) – pipet, damcıtöken
DAMPERLİ: damperli kamyon – yükünü özüboşaldan maşın
DANİŞMAK – meslehet almaq, meslehetleşmek, müzakire etmek, müşavire etmek
DANİŞMAN – meslehetçi, müşavir; cumhurbaşkanının ulusal güvenlik danişmanı – prezidentin milli tehlükesizlik üzre müşaviri
DANIŞTAY – dövlet şurası
DANTEL, DANTELA – krujeva, şebeke, tor
DARBE – 1) zerbe (müxtelif menalarda); 2) çevriliş
DARGIN – incimiş, küsmüş; kendisine dargınım – incimişem
DAVACI – iddiaçı, telebkar, şikayetçi
DAVALI – 1) mehkemede olan iş, iddialı; 2) işi mehkemede olan; cavabdeh
DAVUL – tebil, böyük baraban
DAYANIŞIK – hemrey, hemfikir
DAYANIŞMA – yekdillik, hemreylik
DAZLAK – daz, dazbaş
DEBRAYAJ – qoşqu (avtomobil)
DEFANS – müdafie; defans hattı – müdafie xetti
DEFİLE – modaların nümayişi
DEFOL – redd ol!, çekil get!, çıx get!
DEĞİNMEK – toxunmaq, deymek
DEKOVİL – dar raylı demiryolu, dar demiryolu
DELEGE – nümayende
DEMEÇ(-ci) – melumat, beyanat, müsahibe; demeçte bulunmak – beyanat vermek
DEMET(-ti) – deste, buket, derz, naçka; ot demeti – ot derzi; çiçek demeti – gül destesi; bir demet onluk – bir parça onluq
DEMİN – bu deqiqe, bu dem, indice
DEMİRBAŞ – dövlet emlakı, inventar fond, inventar; dairenin demirbaşı – idarenin inventarı
DEMODE – debden düşmüş, moddan düşmüş
DENEME – sınaq, yoxlama; deneme pilotu – sınaqçı-teyyareçi
DENETİM, DENETLEME – nezaret etmek
DENETLEMEK – nezaret etmek
DENEY – terübe; deneysel – tecrübi
DENGE – tarazlıq, müvazinet; dengesini kaybetmek – müvazinetini itirmek
DENİZANASI(-nı) – meduza
DENİZBİLİM – okeanoqrafiya
DEPAR – start
DEPAR YAPMAK – yarışa başlamaq
DEPARTMAN – idare, müessise
DEPO – anbar, çen; silah deposu – silah anbarı; benzin deposu – benzin çeni
DEPREM – zelzele, yeraltı tekan; deprem bilimi – seysmologiya
DEREOTU(-nu) – şüyüd (terevez)
DERGİ – jurnal, mecmue
DERLEMEK – yığmaq, toplamaq
DERLİ TOPLU – seliqeli; derli toplu oda – seliqeli otaq
DERPİŞ(-ı): derpiş etmek – nezerde tutmaq, nezere almaq
DERSHANE – sinif otağı, auditoriya
DESEN – naxış, ornament (parçada)
DESTEKLEMEK – arxa olmaq, dayaq durmaq
DESTROYER – esmines (eskadra mina gemisi)
DEVELOPE: develope etmek – aydınlaşdırmaq (foto)
DEVİNİM – hereket; devinmek – hereket etmek
DEVRİK – çevrilmiş, dönderilmiş
DEVRİMCİ – 1) inqilabçı; 2) inqilabi
DEVRİYE – patrul
DEVŞİRMEK – 1) yığmaq, toplamaq (meyve ve s.); 2) qatlamaq (xalça ve s.)
DEYİM – ifade; başka bir deyimle – başqa sözle
DEYİRGİ – 1) biçin, yığım; 2) biçin mövsümü, yığım mövsümü
DİŞ – 1) zahiri, xarici görünüşü; 2) xarici; diş pazar – xarici bazar; diş siyaset – xarici siyaset
DİKEY – şaquli
DİLBİLGİSİ – qrammatika
DİLBİLİMCİ – dilçi, dilşünas
DİLEKÇE – erize
DİNÇ – sağlam, möhkem, gümrah, canıberk, qıvraq
DİNDİRMEK – dayandırmaq, saxlamaq, kesmek, sakitleşdirmek (hirsi, ağrını ve s.) ; ilaç diş ağrısını dindirdi – derman diş ağrısını kesdi
DİNGİL – ox
DİNLENME – istirahet
DİPNOT(-tu) – haşiye, sehifenin aşağısında, xett altında yazılan metn, qeyd, izahat
DİRENİŞ – terslik etmek, inadkarlıq etmek, qarşı durmaq, müqavimet göstermek
DİNMEK – dayanmaq, dinmek, sakitleşmek, kesilmek; yağmur dindi – yağış kesildi; ağrı diniyor – ağrı sakitleşir
DİREKSİYON – sükan; direksiyon başında – sükan arxasında
DİREY – heyvanlar alemi, fauna
DİYANET(-ti) – dindarlıq, möminlik; diyanet sahibi bir adamdır – mömin bir adamdır
DİZİ: dizi film – çoxseriyalı film
DİZGE – sistem; güneş dizgesi – güneş sistemi
DİZGİN – cilov, yedek
DİZİCİ – yığıcı
DOĞA – tebiet; doğa bilimleri – tebiet elmleri
DOĞAÇ(-cı) – improvizasiya, ekspromt, hazırlıqsız, bedaheten; – doğaçtan şiir söylemek – bedaheten şer söylemek
DOĞAL – tebii; doğal ayıklanma – tebii seçme; doğal gaz – tebii qaz
DOĞAN – şahin
DOĞAY – fauna
DÖGAÜSTÜ – fövqeltebii, qeyri tebii, xariqülade
DOĞRAMACI – dülger
DOĞU – şerq, şerqi; orta doğu – orta şerq; doğu anadolu – şerqi anadolu
DOKU – toxuma (biologiya)
DOKUMA – 1) parça, qumaş; 2) toxuma, toxunma; dokuma sanayii – toxuculuq senayesi
DOKUMACI – toxucu
DOKUBİLİM(-i) – histologiya
DOKUNAKLI – 1) tesirli, heyecanlandırıcı; dokunaklı sesle – tesirli sesle; 2) güclü, tünd, çox tesirli; dokunaklı rüzgar – güclü külek; dokunaklı şarap – tünd şerab
DOKUNUM – lamise, toxunma hissi
DOLANDIRICI – fırıldaqçı
DOLAY – etraf, etraf yerler; Ankara dolaylarında – Ankara etrafında
DOLAYI – buna göre, bu sebebden, bununla elaqedar
DOLGU – plomb
DOLMAKALEM – avtoqelem
DOLMUŞ – marşrut, taksi
DOMATES – tomat, pomidor
DONANMAK – bezenmek, bezedilmek; gelin pek güzel donanmış – gelin çox gözel bezenmişdir
DONATIM – techizat, levazimat, avadanlıq; teknik donatım – texniki avadanlıq
DONATMAK – 1) bezemek; 2) techiz etmek; hazırlamaq
DONUK – tutqun, donuq; donukbir işıltı – tutqun işıq
DORUK(-ğu) – zirve
DOSA – pilleken, nerdivan, trap
DÖKME DEMİR – çuqun
DÖMİFİNAL – yarımfinal
DÖMİŞEK – kemşirin (şerab)
DÖNEM – dövr, müddet, merhele; hazırlık dönemi – hazırlıq dövrü
DÖNEMEÇ(-ci) – dönge
DÖRTGEN – dördbucaqlı
DÖVİZ – 1) valyuta; serbest döviz – serbest valyuta; döviz rayici – valyuta kursu; 2) deviza, veksel; 3) şüar, çağırış
DURAÇ(-cı) – turac
DURAK(-ğı) – dayanacaq; son durak – son dayanacaq
DURAKLAMA – araverme, ayaq saxlama; 2) durğunluq; duraklama devri – durğunluq dövrü; 3) sakitlik, atışmanın dayanması; cephede duraklama – cebhede sakitlikdir
DURUM – veziyyet, şerait, hal; buhranlı durum – böhran veziyyeti; coğrafi durum – coğrafi şerait; hava durumu – hava şeraiti
DURUŞMA – işe baxma, mehkeme, mehkeme tehqiqatı
DUYARKAT – emulsiya
DÜĞÜN – toy, toy-düyün
DÜMEN – sükan
DÜRÜŞT(-tü) – sert, qaba, kobud; dürüşt söz – kobud söz; dürüşt muamele – qaba reftar
DÜŞ – 1) yuxu, röya, yuxu görme; düş yormak – yuxu yozmaq; 2) xeyal, tesevvür
DÜŞEY – şaquli; düşey izdüşüm – şaquli kesik
DÜŞÜK(-ğü) – 1) kiçik, aşağı (qiymet, temperatur ve s.); düşük faiz – kiçik faiz; düşük fiyat – aşağı qiymet; 2) devrilmiş; 3) düşkün
DÜŞÜNÜR – mütefekkir
DÜZEN –1) qayda, qanun, nizam, intizam; 2) rejim, quruluş; sosyal düzen – ictimai quruluş; 3) akkord
DÜZEY – seviyye (müxtelif menalarda)
DÜZME – saxta, qelp
DÜZYAZI – nesr
...E...
ECZACI – aptekçi, eczaçı
ECZANE – aptek, eczaxana
EDİNMEK – elde etmek, sahib olmaq; dost edinmek – dost qazanmaq; meslek edinmek – senet sahibi olmaq
EFENDİ – 1) ağa, sahib; 2) alicenab, namuslu; efendiden bir adam – alicenab adam; 3) cenab (xitab)
EFKAR – fikir, rey
EGEMEN – 1) suveren; 2) hökmran, hegemon
EGEMENLİK(-ği) – 1) suverenlik, müsteqillik; milli egemenliği savunmak – milli suverenliyi qorumaq; 2) hökmranlıq, hegemonluq, ağalıq; egemenliği altına almak – öz hökmranlığı altına almaq
EĞE – qabırğa (anatomiya)
EĞİLİM – 1) eniş, maillik; 2) temayül, meyl
EĞİTİM – terbiye, telim, tehsil; eğitim gormek – tehsil almaq; eğitim sistemi – tehsil sistemi; milli eğitim bakanlığı – milli tehsil nazirliyi
EĞİTMEK – terbiye etmek, tehsil vermek
EĞRETİ – 1) düzeltme, süni qoyma; eğreti diş – qoyma diş; 2) saxta, qelp, süni (daş-qaş haqda); eğreti taş – süni daş; 3) müveqqeti; eğreti körpü – müveqqeti körpü
EHLİYET(-ti) – 1) bacarıq, serişte; 2) selahiyyet; şoför ehliyeti – sürücülük hüququ
EK(EKİ) – elave, üstelik; eki sıgorta – elave sığorta; ekili – elave edilmiş, artırılmış
EKİM – oktyabr
EKİP(-bi, -pi) – 1) komanda, briqada; imdat ekipi – xilas etme briqadası; 2) truppa; 3) deste
EKLEM – oynaq, bend, buğum
EKMEK(-ği) – çörek
EKMEK FIRINI – çörekxana
EKSELANS – zati aileleri (xitab)
EKSEN – ox (müxtelif menalarda)
EKSİ – minus, menfi; eksi işareti – çıxma; beş eksi üç – beş çıx üç
EKŞİ – 1) turş; ekşi elma – turş alma; 2) qaşqabaqlı, narazı; ekşi suratlı – narazı sifetle
EKŞİMEK – 1) turşumaq, qıcqırmaq; hamur ekşidi – xemir qıcqırdı; 2) qaşqabaqlı olmaq, narazı olmaq
ELBİSE – libas, geyim, paltar; bayram elbisesi – bayram libası; iş elbisesi – iş paltarı
ELÇİLİK(-ği) – sefirlik
ELDİVEN – elcek; yün eldiven – yun elcek
ELEBAŞI(-nı, -yı) – başçı, destebaşı; çetenin elebaşısı – quldur destesinin başçısı
ELEĞİMSAĞMA – göy qurşağı
ELEMAN – 1) element, ünsür (müxtelif menalarda); 2) kadr, personal; eleman yetiştirmek – kadr yetişdirmek
ELEME – seçme; eleme komisyon – seçki komissiyası
ELEŞTİRİ – 1) resenziya; 2) tenqid
ELEŞTİRME – tenqid
ELEŞTİRMECİ – tenqidçi
ELYAF – lif; suni elyaf – süni lif
EMARE – 1) nişane, elamet; 2) sübut, delil; emare ispatı – maddi sübut
EMEKLİ – teqaüdçü, istefaya çıxmış; emekliye çıkmak – teqaüde çıxmaq, istefaya çıxmaq; emekli aylığı – pensiya
EMEL – arzu, dilek, meqsed; emeline ermek – meqsede çatmaq
EMİN – 1) etibarlı; emin kaynaklardan alınan haberler – etibarlı menbelerden alınan xeberler; 2) arxayın, emin; ben arkadaşımdan eminim – men dostumdan arxayınam
EMNİYET – 1) tehlükesizlik; devlet emniyet organları – dövlet tehlükesizlik orqanları; 2) inam, etibar; emniyet vermek – inandırmaq, arxayın salmaq
EMPOZE: empoze etmek – zorla boynuna qoymaq
EMPRİME – naxışlı ipek parça
ENAYİ – axmaq, gic
ENDİŞE – narahatlıq, heyecan, endişe; endişe duymak – heyecan keçirmek
ENFİYE – burunotu
ENGİN BİLGİ – erudisiya, herterefli bilik
ENİŞTE – yezne
ENJEKTÖR – şpris (tibb)
ENKAZ – söküntü, uçuqlar, sınıqlar
ENLEM – en dairesi; kuzey enlemi – şimal en dairesi
ENTERESAN – maraqlı, maraq doğuran
EPE – qılınc
EPEY, EPEYCE – olduqca, hedden ziyade, hedden çox; epey bir adam – vacib adam
ER – 1) kişi; 2) sıravi esger
EREK(-ği) – meqsed
ERDEM – leyaqet, meziyyet
ERGEÇ – gec-tez, evvel-axır, haçansa
ERGİN – 1) yaşa dolmuş, buluğa çatmış; aklı ergin – kamil insan; 2) yetişmiş, deymiş; ergin yemiş – yetişmiş meyveler
ERİŞİLMEZ – elçatmaz, ünyetmez
ERİŞMEK – 1) nail olmaq, müveffeq olmaq; yüksek bir mevkiye erişmek – yüksek mensebe nail olmaq; 2) yetişmek (meyve ve s.); yemişler çabuk erişti – meyveler tez yetişdi; 3) çatmaq, yetişmek; bahar erişti – bahar geldi
ERİYİK(-ği) – mehlul
ERMEK – 1) çatmaq, yetişmek, müveffeq olmaq, nail olmaq, elde etmek; muradına ermek – muradına çatmaq; 2) yetişmek, deymek; ekinler ermeden bicilmez – taxıl yetişmese biçilmez
ESEN – sağlam; esen kalın – sağlıqla qalın
ESENLİK(-ği) – sağlamlıq, sehhet
ESINLENMEK, ESINMEK – ruhlanmaq, ilhamlanmaq
ESNEK(-ği) – elastik, eyilgen; esnek cisimler – elastik cisimler
ESPRİ – hazır cavab, ağıllı söz, serrast cavab, ince zarafat
EŞ – 1) tay, oxşar; eşiyok – tayı olmayan; 2) heyat yoldaşı
EŞARP(-bı) – şerf
EŞDEĞER – ekvivalent, beraber; eşdeğer ağırlık – eyni çeki
EŞİT – eyni, beraber; eşit haklı – beraber hüquqlu
EŞİTLİK(-ği) – eynilik, beraberlik
EŞİTSİZ – qeyri-beraber
EŞİTSİZLİK(-ği) – berabersizlik
EŞKIYA – quldur, soyğunçu
EŞLİK(-ğı) – 1) oxşarlıq, benzerlik, eynilik; 2) müşayiet; gitara eşliğinde – gitaranın müşayieti ile
EŞSİZ – 1) tayı olmayan, çüt olmayan, tek, tenha; 2) misilsiz, tayı beraberi olmayan, qeyri-adi; eşsiz bir başarı – qeyri-adi müveffeqiyyet
ETEK, ETEKLİK(-ği) – feallıq, aktivlik
ETKİ – tesir; etki derecesi – tesir derecesi; etki yapmak – tesir etmek
ETKİLİ – tesirli, effektli
ETKİN – aktiv, feal
ETKİNLİK(-ği) – fealiyyet
EVET – beli
EVETLEMEK – tesdiq etmek, dem tutmaq
EVRE – merhele, faza
EVREN – kainat, kosmos alemi
EVRENSEL – 1) dünyevi, beynelxalq, beynelmilel; evrensel savaş – dünya müharibesi; 2) ümumi, universal; 3) sonsuz, hedsiz, ölçüsüz; evrensel mutluluk – sonsuz xoşbextlik
EVRİM – tekamül
EYER – yeher
EYLEM – hereket, fealiyyet, iş, emeliyyat
EYLÜL – sentyabr
EZELİ – ebedi, hemişelik
EZGİ I – 1) melodiya, hava; 2) üsul, qayda, terz
EZGİ II – zülm, tezyiq, esaret; sömürge ezgisi – müstemleke esareti
EZME – paştet, püre
...F...
FALSO – 1) sehv; 2) yanlış
FANİLA – 1) flanel (yun); 2) fufayka, alt köynek; yün fanila – yun fufayka
FARE – siçan, siçovul; fare zeheri – siçan zeheri
FASLI – merakeşli
FASULYE – lobya; kuru fasulye – quru lobya
FATURA – faktura, haqq-hesab; fatura bedeli – faktura deyeri
FAUL(-lü) – kobud oyun, qaydanın pozulması; faul yapmak – oyunun qaydasını pozmaq; faul atışı – cerime zerbesi
FAVORİ – 1) bakenbard; 2) favorit
FAZLA – 1) hedden çox, artıqlaması ile; fazla konuşuyor – o çox danışır; 2) artıq; burada fazladır – o burada artıqdır
FECİ(-ii, -si) – facieli, felaketli, müsibetli, dehşetli; feci akibet – facieli aqibet
FELÇ(-ci) – iflic; ekonomik felç – iqtisadi iflic
FENALAŞMAK – pisleşmek, xarabalaşmaq, fenalaşmaq, ağırlaşmaq
FENALIK(-ğı) – pislik, fenalıq
FENNİ – 1) elmi; 2) texniki
FERAGAT(-ti) – imtina etme; haklarından feragat etmek – hüquqlarından imtina etmek
FERAH – geniş; ferah oda – geniş otaq
FERİBOT(-tu) – sal, bere; tren feribotu – demiryol beresi
FERMUAR – zencirbend
FESHETMEK – 1) leğv etmek, pozmaq (müqavileni ve s.); 2) buraxmaq (parlamenti), fealiyyetini dayandırmaq (cemiyyetin ve s.)
FESİH(-shi) – 1) leğv, leğv etme, pozma, pozulma; nikah fesihi – nigahın pozulması; 2) buraxılma, bağlanma; parlamentonun fesihi – parlamentin buraxılması
FIÇI – boçka, çellek
FIKRA – 1) felyeton, letife; 2) paraqraf, parça (metnden), bend, madde (qanun)
FIRIN – 1) peç, soba; elektrik fırını – elektrik peçi; atom fırını – atom (nüve) reaktoru; 2) çörekxana
FIRINCI – çörekbişiren, şatır, çörekçi
FIRLATMAK – 1) atmaq, tullamaq, tolazlamaq; bir kenara fırlatmak – kenara tullamaq; 2) buraxmaq; 1) bir roket fırlatmak – raket buraxmaq
FISILDAMAK – pıçıldamaq, pıçıltı ile danışmaq; kulağına fısıldamak – qulağına pıçıldamaq
FISILAŞMAK – pıçıldaşmaq
FISILTI – pıçıltı; fısıltıyle – pıçıltı ile
FISKIYE – fevvare
FİDE – şitil; fidelik – şitillik
FİİL – 1) hereket, iş, emel; 2) fel
FİİLEN – heqiqeten, eslinde, faktiki
FİKSTÜR – teqvim (oyunların teqvimi)
FİLE – 1) saç üçün tor; 2) tor zenbil; 3) tor (futbol qapısının)
FİLİKA – avarlı, qayıq
FİLO – donanma, flot, eskadra, flotiliya, eskadrilya; ticaret filosu – ticaret donanması
FİRAR – ferarilik, dezertirlik
FİRAVUNFARESİ(-ni) – manqusta
FİRKATEYN – freqat (keşikçi herbi gemi)
FİRKETE – sancaq (saç üçün)
FİSKE – 1) çırtma, şıqqıltı; fiske ile – şıqqıltı ile; 2) çimdik; bir fiske tuz – bir çimdik duz
FİŞ – 1) payacıq; 2) yarlık, nişan; 3) jeton, talon; 4) kontakt, ştepsel; dişi fiş – rozetka, ştepsel yuvası; erkek fiş – ştepsel çengeli
FİYAT(-tı) – qiymet, deyer, mezenne; fiyat biçmek – qiymet qoymaq
FİYAT LİSTESİ – preyskurant
FLÖRE – rapira (meşq qılıncı)
FLÜT(-tü) – fleyta; flüt çalmak – fleyta çalmaq
FOK(-ku) – suiti
FON – 1) fon; 2) fond; para fonu – pul fondu
FONT(-tu) – çuqun
FOR – hücumçu; forlar – hücumçular
FORMALİTE: gümrük formaliteleri – gömrük müamileleri
FORVET(-ti) – 1) hücum; forvet hattı – hücum xetti; 2) hücumçu
FREN – eylec, tormoz
FRENGİ – sifilis
FRENKÜZÜMÜ(-nü) – qırmızı qarağat; siyah frenküzümü – qara qarağat
FRENLEMEK – tormozlamaq, eylemek, lengitmek; işi frenlemek – işi lengitmek
FRİGORİFİK(-ği): frigorifik gemi – refrijerator
FRİJİDER – soyuducu qurğu, refrijerator
FRİKİK(-ki) – serbest (zerbe)
FUAR – yarmarka; İzmir fuar – İzmir yarmarkası
FÜME – hise verilmiş, hisde qurudulmuş, füme balık – hise verilmiş balıq
FÜZE – raket, reaktiv mermi
DADI – daye
DAĞ BOĞAZI – dere
DAĞCI – alpinist
DAĞILIM – paylanma, bölüşdürme; milli gelir dağılımı – milli gelirin bölünmesi
DAHİLİYECİ – daxili xestelikler üzre mütexessis, terapevt
DAHILİYE KOĞUŞU – daxili xestelikler şöbesi
DAKTİLO – 1) makinaçı; 2) maşında yazma; 3) yazı makinası
DAL – 1) budaq, şax; 2) sahe, bölme; sanayi dalı – senaye sahesi
DALYA – georgin
DALKAVUK(-ğu) – yaltaq
AMAT(-dı) – küreken
DAMITIK: damıtık su – distille olunmuş su
DAMLALIK(-ğı) – pipet, damcıtöken
DAMPERLİ: damperli kamyon – yükünü özüboşaldan maşın
DANİŞMAK – meslehet almaq, meslehetleşmek, müzakire etmek, müşavire etmek
DANİŞMAN – meslehetçi, müşavir; cumhurbaşkanının ulusal güvenlik danişmanı – prezidentin milli tehlükesizlik üzre müşaviri
DANIŞTAY – dövlet şurası
DANTEL, DANTELA – krujeva, şebeke, tor
DARBE – 1) zerbe (müxtelif menalarda); 2) çevriliş
DARGIN – incimiş, küsmüş; kendisine dargınım – incimişem
DAVACI – iddiaçı, telebkar, şikayetçi
DAVALI – 1) mehkemede olan iş, iddialı; 2) işi mehkemede olan; cavabdeh
DAVUL – tebil, böyük baraban
DAYANIŞIK – hemrey, hemfikir
DAYANIŞMA – yekdillik, hemreylik
DAZLAK – daz, dazbaş
DEBRAYAJ – qoşqu (avtomobil)
DEFANS – müdafie; defans hattı – müdafie xetti
DEFİLE – modaların nümayişi
DEFOL – redd ol!, çekil get!, çıx get!
DEĞİNMEK – toxunmaq, deymek
DEKOVİL – dar raylı demiryolu, dar demiryolu
DELEGE – nümayende
DEMEÇ(-ci) – melumat, beyanat, müsahibe; demeçte bulunmak – beyanat vermek
DEMET(-ti) – deste, buket, derz, naçka; ot demeti – ot derzi; çiçek demeti – gül destesi; bir demet onluk – bir parça onluq
DEMİN – bu deqiqe, bu dem, indice
DEMİRBAŞ – dövlet emlakı, inventar fond, inventar; dairenin demirbaşı – idarenin inventarı
DEMODE – debden düşmüş, moddan düşmüş
DENEME – sınaq, yoxlama; deneme pilotu – sınaqçı-teyyareçi
DENETİM, DENETLEME – nezaret etmek
DENETLEMEK – nezaret etmek
DENEY – terübe; deneysel – tecrübi
DENGE – tarazlıq, müvazinet; dengesini kaybetmek – müvazinetini itirmek
DENİZANASI(-nı) – meduza
DENİZBİLİM – okeanoqrafiya
DEPAR – start
DEPAR YAPMAK – yarışa başlamaq
DEPARTMAN – idare, müessise
DEPO – anbar, çen; silah deposu – silah anbarı; benzin deposu – benzin çeni
DEPREM – zelzele, yeraltı tekan; deprem bilimi – seysmologiya
DEREOTU(-nu) – şüyüd (terevez)
DERGİ – jurnal, mecmue
DERLEMEK – yığmaq, toplamaq
DERLİ TOPLU – seliqeli; derli toplu oda – seliqeli otaq
DERPİŞ(-ı): derpiş etmek – nezerde tutmaq, nezere almaq
DERSHANE – sinif otağı, auditoriya
DESEN – naxış, ornament (parçada)
DESTEKLEMEK – arxa olmaq, dayaq durmaq
DESTROYER – esmines (eskadra mina gemisi)
DEVELOPE: develope etmek – aydınlaşdırmaq (foto)
DEVİNİM – hereket; devinmek – hereket etmek
DEVRİK – çevrilmiş, dönderilmiş
DEVRİMCİ – 1) inqilabçı; 2) inqilabi
DEVRİYE – patrul
DEVŞİRMEK – 1) yığmaq, toplamaq (meyve ve s.); 2) qatlamaq (xalça ve s.)
DEYİM – ifade; başka bir deyimle – başqa sözle
DEYİRGİ – 1) biçin, yığım; 2) biçin mövsümü, yığım mövsümü
DİŞ – 1) zahiri, xarici görünüşü; 2) xarici; diş pazar – xarici bazar; diş siyaset – xarici siyaset
DİKEY – şaquli
DİLBİLGİSİ – qrammatika
DİLBİLİMCİ – dilçi, dilşünas
DİLEKÇE – erize
DİNÇ – sağlam, möhkem, gümrah, canıberk, qıvraq
DİNDİRMEK – dayandırmaq, saxlamaq, kesmek, sakitleşdirmek (hirsi, ağrını ve s.) ; ilaç diş ağrısını dindirdi – derman diş ağrısını kesdi
DİNGİL – ox
DİNLENME – istirahet
DİPNOT(-tu) – haşiye, sehifenin aşağısında, xett altında yazılan metn, qeyd, izahat
DİRENİŞ – terslik etmek, inadkarlıq etmek, qarşı durmaq, müqavimet göstermek
DİNMEK – dayanmaq, dinmek, sakitleşmek, kesilmek; yağmur dindi – yağış kesildi; ağrı diniyor – ağrı sakitleşir
DİREKSİYON – sükan; direksiyon başında – sükan arxasında
DİREY – heyvanlar alemi, fauna
DİYANET(-ti) – dindarlıq, möminlik; diyanet sahibi bir adamdır – mömin bir adamdır
DİZİ: dizi film – çoxseriyalı film
DİZGE – sistem; güneş dizgesi – güneş sistemi
DİZGİN – cilov, yedek
DİZİCİ – yığıcı
DOĞA – tebiet; doğa bilimleri – tebiet elmleri
DOĞAÇ(-cı) – improvizasiya, ekspromt, hazırlıqsız, bedaheten; – doğaçtan şiir söylemek – bedaheten şer söylemek
DOĞAL – tebii; doğal ayıklanma – tebii seçme; doğal gaz – tebii qaz
DOĞAN – şahin
DOĞAY – fauna
DÖGAÜSTÜ – fövqeltebii, qeyri tebii, xariqülade
DOĞRAMACI – dülger
DOĞU – şerq, şerqi; orta doğu – orta şerq; doğu anadolu – şerqi anadolu
DOKU – toxuma (biologiya)
DOKUMA – 1) parça, qumaş; 2) toxuma, toxunma; dokuma sanayii – toxuculuq senayesi
DOKUMACI – toxucu
DOKUBİLİM(-i) – histologiya
DOKUNAKLI – 1) tesirli, heyecanlandırıcı; dokunaklı sesle – tesirli sesle; 2) güclü, tünd, çox tesirli; dokunaklı rüzgar – güclü külek; dokunaklı şarap – tünd şerab
DOKUNUM – lamise, toxunma hissi
DOLANDIRICI – fırıldaqçı
DOLAY – etraf, etraf yerler; Ankara dolaylarında – Ankara etrafında
DOLAYI – buna göre, bu sebebden, bununla elaqedar
DOLGU – plomb
DOLMAKALEM – avtoqelem
DOLMUŞ – marşrut, taksi
DOMATES – tomat, pomidor
DONANMAK – bezenmek, bezedilmek; gelin pek güzel donanmış – gelin çox gözel bezenmişdir
DONATIM – techizat, levazimat, avadanlıq; teknik donatım – texniki avadanlıq
DONATMAK – 1) bezemek; 2) techiz etmek; hazırlamaq
DONUK – tutqun, donuq; donukbir işıltı – tutqun işıq
DORUK(-ğu) – zirve
DOSA – pilleken, nerdivan, trap
DÖKME DEMİR – çuqun
DÖMİFİNAL – yarımfinal
DÖMİŞEK – kemşirin (şerab)
DÖNEM – dövr, müddet, merhele; hazırlık dönemi – hazırlıq dövrü
DÖNEMEÇ(-ci) – dönge
DÖRTGEN – dördbucaqlı
DÖVİZ – 1) valyuta; serbest döviz – serbest valyuta; döviz rayici – valyuta kursu; 2) deviza, veksel; 3) şüar, çağırış
DURAÇ(-cı) – turac
DURAK(-ğı) – dayanacaq; son durak – son dayanacaq
DURAKLAMA – araverme, ayaq saxlama; 2) durğunluq; duraklama devri – durğunluq dövrü; 3) sakitlik, atışmanın dayanması; cephede duraklama – cebhede sakitlikdir
DURUM – veziyyet, şerait, hal; buhranlı durum – böhran veziyyeti; coğrafi durum – coğrafi şerait; hava durumu – hava şeraiti
DURUŞMA – işe baxma, mehkeme, mehkeme tehqiqatı
DUYARKAT – emulsiya
DÜĞÜN – toy, toy-düyün
DÜMEN – sükan
DÜRÜŞT(-tü) – sert, qaba, kobud; dürüşt söz – kobud söz; dürüşt muamele – qaba reftar
DÜŞ – 1) yuxu, röya, yuxu görme; düş yormak – yuxu yozmaq; 2) xeyal, tesevvür
DÜŞEY – şaquli; düşey izdüşüm – şaquli kesik
DÜŞÜK(-ğü) – 1) kiçik, aşağı (qiymet, temperatur ve s.); düşük faiz – kiçik faiz; düşük fiyat – aşağı qiymet; 2) devrilmiş; 3) düşkün
DÜŞÜNÜR – mütefekkir
DÜZEN –1) qayda, qanun, nizam, intizam; 2) rejim, quruluş; sosyal düzen – ictimai quruluş; 3) akkord
DÜZEY – seviyye (müxtelif menalarda)
DÜZME – saxta, qelp
DÜZYAZI – nesr
...E...
ECZACI – aptekçi, eczaçı
ECZANE – aptek, eczaxana
EDİNMEK – elde etmek, sahib olmaq; dost edinmek – dost qazanmaq; meslek edinmek – senet sahibi olmaq
EFENDİ – 1) ağa, sahib; 2) alicenab, namuslu; efendiden bir adam – alicenab adam; 3) cenab (xitab)
EFKAR – fikir, rey
EGEMEN – 1) suveren; 2) hökmran, hegemon
EGEMENLİK(-ği) – 1) suverenlik, müsteqillik; milli egemenliği savunmak – milli suverenliyi qorumaq; 2) hökmranlıq, hegemonluq, ağalıq; egemenliği altına almak – öz hökmranlığı altına almaq
EĞE – qabırğa (anatomiya)
EĞİLİM – 1) eniş, maillik; 2) temayül, meyl
EĞİTİM – terbiye, telim, tehsil; eğitim gormek – tehsil almaq; eğitim sistemi – tehsil sistemi; milli eğitim bakanlığı – milli tehsil nazirliyi
EĞİTMEK – terbiye etmek, tehsil vermek
EĞRETİ – 1) düzeltme, süni qoyma; eğreti diş – qoyma diş; 2) saxta, qelp, süni (daş-qaş haqda); eğreti taş – süni daş; 3) müveqqeti; eğreti körpü – müveqqeti körpü
EHLİYET(-ti) – 1) bacarıq, serişte; 2) selahiyyet; şoför ehliyeti – sürücülük hüququ
EK(EKİ) – elave, üstelik; eki sıgorta – elave sığorta; ekili – elave edilmiş, artırılmış
EKİM – oktyabr
EKİP(-bi, -pi) – 1) komanda, briqada; imdat ekipi – xilas etme briqadası; 2) truppa; 3) deste
EKLEM – oynaq, bend, buğum
EKMEK(-ği) – çörek
EKMEK FIRINI – çörekxana
EKSELANS – zati aileleri (xitab)
EKSEN – ox (müxtelif menalarda)
EKSİ – minus, menfi; eksi işareti – çıxma; beş eksi üç – beş çıx üç
EKŞİ – 1) turş; ekşi elma – turş alma; 2) qaşqabaqlı, narazı; ekşi suratlı – narazı sifetle
EKŞİMEK – 1) turşumaq, qıcqırmaq; hamur ekşidi – xemir qıcqırdı; 2) qaşqabaqlı olmaq, narazı olmaq
ELBİSE – libas, geyim, paltar; bayram elbisesi – bayram libası; iş elbisesi – iş paltarı
ELÇİLİK(-ği) – sefirlik
ELDİVEN – elcek; yün eldiven – yun elcek
ELEBAŞI(-nı, -yı) – başçı, destebaşı; çetenin elebaşısı – quldur destesinin başçısı
ELEĞİMSAĞMA – göy qurşağı
ELEMAN – 1) element, ünsür (müxtelif menalarda); 2) kadr, personal; eleman yetiştirmek – kadr yetişdirmek
ELEME – seçme; eleme komisyon – seçki komissiyası
ELEŞTİRİ – 1) resenziya; 2) tenqid
ELEŞTİRME – tenqid
ELEŞTİRMECİ – tenqidçi
ELYAF – lif; suni elyaf – süni lif
EMARE – 1) nişane, elamet; 2) sübut, delil; emare ispatı – maddi sübut
EMEKLİ – teqaüdçü, istefaya çıxmış; emekliye çıkmak – teqaüde çıxmaq, istefaya çıxmaq; emekli aylığı – pensiya
EMEL – arzu, dilek, meqsed; emeline ermek – meqsede çatmaq
EMİN – 1) etibarlı; emin kaynaklardan alınan haberler – etibarlı menbelerden alınan xeberler; 2) arxayın, emin; ben arkadaşımdan eminim – men dostumdan arxayınam
EMNİYET – 1) tehlükesizlik; devlet emniyet organları – dövlet tehlükesizlik orqanları; 2) inam, etibar; emniyet vermek – inandırmaq, arxayın salmaq
EMPOZE: empoze etmek – zorla boynuna qoymaq
EMPRİME – naxışlı ipek parça
ENAYİ – axmaq, gic
ENDİŞE – narahatlıq, heyecan, endişe; endişe duymak – heyecan keçirmek
ENFİYE – burunotu
ENGİN BİLGİ – erudisiya, herterefli bilik
ENİŞTE – yezne
ENJEKTÖR – şpris (tibb)
ENKAZ – söküntü, uçuqlar, sınıqlar
ENLEM – en dairesi; kuzey enlemi – şimal en dairesi
ENTERESAN – maraqlı, maraq doğuran
EPE – qılınc
EPEY, EPEYCE – olduqca, hedden ziyade, hedden çox; epey bir adam – vacib adam
ER – 1) kişi; 2) sıravi esger
EREK(-ği) – meqsed
ERDEM – leyaqet, meziyyet
ERGEÇ – gec-tez, evvel-axır, haçansa
ERGİN – 1) yaşa dolmuş, buluğa çatmış; aklı ergin – kamil insan; 2) yetişmiş, deymiş; ergin yemiş – yetişmiş meyveler
ERİŞİLMEZ – elçatmaz, ünyetmez
ERİŞMEK – 1) nail olmaq, müveffeq olmaq; yüksek bir mevkiye erişmek – yüksek mensebe nail olmaq; 2) yetişmek (meyve ve s.); yemişler çabuk erişti – meyveler tez yetişdi; 3) çatmaq, yetişmek; bahar erişti – bahar geldi
ERİYİK(-ği) – mehlul
ERMEK – 1) çatmaq, yetişmek, müveffeq olmaq, nail olmaq, elde etmek; muradına ermek – muradına çatmaq; 2) yetişmek, deymek; ekinler ermeden bicilmez – taxıl yetişmese biçilmez
ESEN – sağlam; esen kalın – sağlıqla qalın
ESENLİK(-ği) – sağlamlıq, sehhet
ESINLENMEK, ESINMEK – ruhlanmaq, ilhamlanmaq
ESNEK(-ği) – elastik, eyilgen; esnek cisimler – elastik cisimler
ESPRİ – hazır cavab, ağıllı söz, serrast cavab, ince zarafat
EŞ – 1) tay, oxşar; eşiyok – tayı olmayan; 2) heyat yoldaşı
EŞARP(-bı) – şerf
EŞDEĞER – ekvivalent, beraber; eşdeğer ağırlık – eyni çeki
EŞİT – eyni, beraber; eşit haklı – beraber hüquqlu
EŞİTLİK(-ği) – eynilik, beraberlik
EŞİTSİZ – qeyri-beraber
EŞİTSİZLİK(-ği) – berabersizlik
EŞKIYA – quldur, soyğunçu
EŞLİK(-ğı) – 1) oxşarlıq, benzerlik, eynilik; 2) müşayiet; gitara eşliğinde – gitaranın müşayieti ile
EŞSİZ – 1) tayı olmayan, çüt olmayan, tek, tenha; 2) misilsiz, tayı beraberi olmayan, qeyri-adi; eşsiz bir başarı – qeyri-adi müveffeqiyyet
ETEK, ETEKLİK(-ği) – feallıq, aktivlik
ETKİ – tesir; etki derecesi – tesir derecesi; etki yapmak – tesir etmek
ETKİLİ – tesirli, effektli
ETKİN – aktiv, feal
ETKİNLİK(-ği) – fealiyyet
EVET – beli
EVETLEMEK – tesdiq etmek, dem tutmaq
EVRE – merhele, faza
EVREN – kainat, kosmos alemi
EVRENSEL – 1) dünyevi, beynelxalq, beynelmilel; evrensel savaş – dünya müharibesi; 2) ümumi, universal; 3) sonsuz, hedsiz, ölçüsüz; evrensel mutluluk – sonsuz xoşbextlik
EVRİM – tekamül
EYER – yeher
EYLEM – hereket, fealiyyet, iş, emeliyyat
EYLÜL – sentyabr
EZELİ – ebedi, hemişelik
EZGİ I – 1) melodiya, hava; 2) üsul, qayda, terz
EZGİ II – zülm, tezyiq, esaret; sömürge ezgisi – müstemleke esareti
EZME – paştet, püre
...F...
FALSO – 1) sehv; 2) yanlış
FANİLA – 1) flanel (yun); 2) fufayka, alt köynek; yün fanila – yun fufayka
FARE – siçan, siçovul; fare zeheri – siçan zeheri
FASLI – merakeşli
FASULYE – lobya; kuru fasulye – quru lobya
FATURA – faktura, haqq-hesab; fatura bedeli – faktura deyeri
FAUL(-lü) – kobud oyun, qaydanın pozulması; faul yapmak – oyunun qaydasını pozmaq; faul atışı – cerime zerbesi
FAVORİ – 1) bakenbard; 2) favorit
FAZLA – 1) hedden çox, artıqlaması ile; fazla konuşuyor – o çox danışır; 2) artıq; burada fazladır – o burada artıqdır
FECİ(-ii, -si) – facieli, felaketli, müsibetli, dehşetli; feci akibet – facieli aqibet
FELÇ(-ci) – iflic; ekonomik felç – iqtisadi iflic
FENALAŞMAK – pisleşmek, xarabalaşmaq, fenalaşmaq, ağırlaşmaq
FENALIK(-ğı) – pislik, fenalıq
FENNİ – 1) elmi; 2) texniki
FERAGAT(-ti) – imtina etme; haklarından feragat etmek – hüquqlarından imtina etmek
FERAH – geniş; ferah oda – geniş otaq
FERİBOT(-tu) – sal, bere; tren feribotu – demiryol beresi
FERMUAR – zencirbend
FESHETMEK – 1) leğv etmek, pozmaq (müqavileni ve s.); 2) buraxmaq (parlamenti), fealiyyetini dayandırmaq (cemiyyetin ve s.)
FESİH(-shi) – 1) leğv, leğv etme, pozma, pozulma; nikah fesihi – nigahın pozulması; 2) buraxılma, bağlanma; parlamentonun fesihi – parlamentin buraxılması
FIÇI – boçka, çellek
FIKRA – 1) felyeton, letife; 2) paraqraf, parça (metnden), bend, madde (qanun)
FIRIN – 1) peç, soba; elektrik fırını – elektrik peçi; atom fırını – atom (nüve) reaktoru; 2) çörekxana
FIRINCI – çörekbişiren, şatır, çörekçi
FIRLATMAK – 1) atmaq, tullamaq, tolazlamaq; bir kenara fırlatmak – kenara tullamaq; 2) buraxmaq; 1) bir roket fırlatmak – raket buraxmaq
FISILDAMAK – pıçıldamaq, pıçıltı ile danışmaq; kulağına fısıldamak – qulağına pıçıldamaq
FISILAŞMAK – pıçıldaşmaq
FISILTI – pıçıltı; fısıltıyle – pıçıltı ile
FISKIYE – fevvare
FİDE – şitil; fidelik – şitillik
FİİL – 1) hereket, iş, emel; 2) fel
FİİLEN – heqiqeten, eslinde, faktiki
FİKSTÜR – teqvim (oyunların teqvimi)
FİLE – 1) saç üçün tor; 2) tor zenbil; 3) tor (futbol qapısının)
FİLİKA – avarlı, qayıq
FİLO – donanma, flot, eskadra, flotiliya, eskadrilya; ticaret filosu – ticaret donanması
FİRAR – ferarilik, dezertirlik
FİRAVUNFARESİ(-ni) – manqusta
FİRKATEYN – freqat (keşikçi herbi gemi)
FİRKETE – sancaq (saç üçün)
FİSKE – 1) çırtma, şıqqıltı; fiske ile – şıqqıltı ile; 2) çimdik; bir fiske tuz – bir çimdik duz
FİŞ – 1) payacıq; 2) yarlık, nişan; 3) jeton, talon; 4) kontakt, ştepsel; dişi fiş – rozetka, ştepsel yuvası; erkek fiş – ştepsel çengeli
FİYAT(-tı) – qiymet, deyer, mezenne; fiyat biçmek – qiymet qoymaq
FİYAT LİSTESİ – preyskurant
FLÖRE – rapira (meşq qılıncı)
FLÜT(-tü) – fleyta; flüt çalmak – fleyta çalmaq
FOK(-ku) – suiti
FON – 1) fon; 2) fond; para fonu – pul fondu
FONT(-tu) – çuqun
FOR – hücumçu; forlar – hücumçular
FORMALİTE: gümrük formaliteleri – gömrük müamileleri
FORVET(-ti) – 1) hücum; forvet hattı – hücum xetti; 2) hücumçu
FREN – eylec, tormoz
FRENGİ – sifilis
FRENKÜZÜMÜ(-nü) – qırmızı qarağat; siyah frenküzümü – qara qarağat
FRENLEMEK – tormozlamaq, eylemek, lengitmek; işi frenlemek – işi lengitmek
FRİGORİFİK(-ği): frigorifik gemi – refrijerator
FRİJİDER – soyuducu qurğu, refrijerator
FRİKİK(-ki) – serbest (zerbe)
FUAR – yarmarka; İzmir fuar – İzmir yarmarkası
FÜME – hise verilmiş, hisde qurudulmuş, füme balık – hise verilmiş balıq
FÜZE – raket, reaktiv mermi